παπαγαλος ζακο
Παπαγάλος ζακό
Ο αφρικανικός γκρίζος παπαγάλος (Psittacus erithacus, Ψιττακός ο εριθακός), γνωστός και απλά ως γκρίζος παπαγάλος ή ζακό, είναι ένας παπαγάλος μεσαίου μεγέθους που ζει στα τροπικά δάση της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής. Θεωρείται από τους ειδικούς ως ένα από τα ευφυέστερα πουλιά. Τρέφεται κυρίως με ξηρούς καρπούς, καρπούς, φρούτα, φύλλα, και σε κάποιες περιπτώσεις σαλιγκάρια. Η ευγενής συμπεριφορά τους και η τάση και η ικανότητά τους να μιμούνται την ανθρώπινη ομιλία, τους έχουν καταστήσει δημοφιλή κατοικίδια ζώα. Εξαιτίας αυτού πολλοί άγριοι παπαγάλοι αιχμαλωτίζονται και πωλούνται στο εμπόριο ζώων. Ο γκρίζος παπαγάλος βρίσκεται στη σύμβαση CITES - παράρτημα II, που απαγορεύει το εμπόριο αιχμάλωτων άγριων ζώων, γιατί οι άγριοι πληθυσμοί δεν μπορούν να αντισταθμίσουν τις απώλειες από το εμπόριο ζώων. Ως κατοικίδια, πρέπει να βρίσκονται σε συνεχή απασχόληση με κάποιον άνθρωπο ή κάποιο παιχνίδι. Ειδάλλως είναι πιθανό να γίνουν αγχώδεις και να αναπτύξουν αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.
African grey ή ζακό
Οι african grey ή ζακό όπως πολύ συχνά τους αποκαλούμε στην Ελλάδα. Ανήκουν στην ομάδα των δημοφιλών παπαγάλων ως κατοικίδια και συχνά γίνονται οι “σταρ” του σπιτιού καθώς είναι είδος που συχνά μαθαίνει να επαναλαμβάνει πολλές λέξεις ακόμα και τραγούδια.
Μέγεθος: 33 εκατοστά οι erithracus, 30 εκατοστά οι timneh
Προσδόκιμο ζωής: Έως 60 χρόνια σε αιχμαλωσία (συνήθως έως 45 χρόνια σε αιχμαλωσία), συνήθως αρκετά λιγότερο στη φύση λόγω εξωτερικών παραγόντων διαβίωσης.
Βάρος: ~ 400 γρ. οι erithracus , 320γρ οι timneh
Επιστημονική ονομασία: Psittacus erithacus, Psittacus timneh
Δυνατότητες μίμησης: Πολύ καλές
Περιγραφή: Το χρώμα τους είναι το γκρι με άσπρο στο πρόσωπο πάνω από το ράμφος και γύρω από τα μάτια. Οι erithracus έχουν κόκκινη ουρά ενώ oι timneh έχουν καφέ κόκκινη σκούρας απόχρωση ουρά. Το ράμφος τους είναι μαύρο. Οι timneh έχουν στο σώμα τους πιο σκούρα απόχρωση του γκρι, ενώ το ράμφος τους είναι χρώματος ανοιχτού (ξεθωριασμένου καφέ-γκρι) στο πάνω μέρος.
Γενικές πληροφορίες
Κατάγονται από τις δασώδεις περιοχές της κεντρικής και δυτικής Αφρικής. Προτιμούν συνήθως περιοχές με αυξημένη υγρασία και χαμηλού υψομέτρου όμως μπορούν να παρατηρηθούν και σε μεγάλα υψόμετρα όταν εκεί βρίσκουν τροφή. Πολύ συχνά αναζητώντας τροφή μετακινούνται προσωρινά σε πιο πεδινές εκτάσεις ή ακόμα και σε νησίδες ποταμών.
Στη φύση τα πουλιά αυτά είναι πολύ κοινωνικά. Ακόμα και στην περίοδο της αναπαραγωγής παραμένουν στην περιοχή τους σε σχηματισμό μικρών κοπαδιών. Το κάθε ζευγάρι που αναπαράγεται έχει βέβαια το “δικό του” δέντρο. Για την αναπαραγωγή τους προτιμούν συνήθως τις πιο ξηρές εποχές του χρόνου. Στη φύση αναπαράγονται 1 έως 2 φορές το χρόνο. Οι απόγονοι εγκαταλείπουν τη φωλιά σε ηλικία περίπου 3 μηνών, παραμένουν όμως υπό την προστασία και την καθοδήγηση των γονιών μέχρι να είναι αρκετά ανεξάρτητοι ώστε να ζήσουν μόνοι τους. Η διαδικασία αυτή διαρκεί για χρόνια! Κατά την περίοδο αυτή οι νεαροί african grey δημιουργούν παρέες ίδιας ηλικίας και συναναστρέφονται με αυτές, χωρίς όμως να απομακρύνονται από την οικογένεια τους! Από τους γονείς τους διδάσκονται πως να ξεχωρίζουν τα τοξικά από τα ασφαλή φυτά που θα φάνε. Επίσης το μάθημα των γονέων περιλαμβάνει μεθόδους προφύλαξης και άμυνας της περιοχής τους! Το είδος αυτό μπορεί να γίνει ακραία επιθετικό ακόμα και με το είδος του όταν πρόκειται για υπεράσπιση περιοχής ή για ανεύρεση φωλιάς.]
Οι ζακό στο φυσικό τους περιβάλλον τρέφονται και στο έδαφος. Η διαδικασία προσγείωσης τους στο έδαφος όμως δεν είναι απλή! Μια αρχική ομάδα καταλαμβάνει πρώτα ένα δέντρο της “στοχευόμενης” περιοχής και όταν δώσει το “σήμα” της ασφάλειας, προσγειώνονται σταδιακά και τα υπόλοιπα μέλη του κοπαδιού στο ίδιο δέντρο. Στη συνέχεια κατεβαίνουν στο έδαφος σε ομάδες και η κάθε ομάδα περιμένει να επιστρέψει η προηγούμενη για να προσγειωθεί. Ποτέ ένα ολόκληρο κοπάδι δε θα παρατηρηθεί στο έδαφος. Όσο παραμένουν στο έδαφος βρίσκονται σε εξαιρετική εγρήγορση και αντιδρούν στην παραμικρή κίνηση ή ήχο!
Στη φύση οι παπαγάλοι αυτοί είναι ιδιαίτερα κοινωνικοί μεταξύ τους αλλά εξαιρετικά ντροπαλοί με ξένες μορφές ζωής. Σπανίως επιτρέπουν σε ανθρώπους να πλησιάσουν το κοπάδι τους. Επίσης σε αντίθεση με άλλα είδη παπαγάλων που όταν ζουν σε κοινές περιοχές μπορούν να σχηματίσουν μεικτά κοπάδια ανεύρεσης φαγητού, οι ζακό δεν επιτρέπουν σε κανένα άλλο είδος να συμμετέχει στο κοπάδι τους. Αρέσκονται να κράζουν κυρίως τις πρωινές και απογευματινές ώρες αλλά και όταν βρίσκονται σε πτήση σε σχηματισμό κοπαδιού.
Επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι το είδος αυτό έχει ιδιαιτέρως αυξημένη ευφυΐα και μπορεί να σκέφτεται με σύνθετες σκέψεις. Οι african grey δεν θεωρούνται μόνο από τους εξυπνότερους παπαγάλους, αλλά κατά πολλούς, οι εξυπνότεροι. Επιστημονικά είναι αποδεκτό ότι πρόκειται για ένα από τα εξυπνότερα ζώα του πλανήτη. Σε έρευνες έχει αποδειχτεί ότι ως είδος πειραματίζονται με νέα πράγματα και σχηματίζουν απόψεις για το περιβάλλον τους. Το 2007 σε μελέτη που έγινε για την εξυπνάδα τους, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι παπαγάλοι τους είδους αυτού χρησιμοποιούν ανεπτυγμένο συλλογισμό και στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων. Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι πρόκειται για δείγμα νοητικής ανάπτυξης σε πολλές περιπτώσεις ανώτερο ενός βρέφους του ανθρώπινου είδους! Επίσης στο είδος αυτό έχουν καταγραφεί συμπεριφορές πρωτευόντων ζώων (π.χ πίθηκοι, μαϊμούδες κτλ).
Σε άλλη έρευνα το 2004, παρατηρήθηκε ότι οι african grey έχουν τη δυνατότητα να αντιγράφουν ποικιλία ενεργειών όχι μόνο με φωνητική μίμηση αλλά μιμούμενοι και σωματικές κινήσεις και μάλιστα συνδυάζοντας τις κινήσεις αυτές με τις σωστές περιπτώσεις (π.χ χαιρετισμός).
Οι άγριοι african grey στη φύση ακολουθούν ένα συγκεκριμένο μοτίβο επικοινωνίας μέσω ήχων – κραυγών. Συνήθως τα κοπάδια είναι σιωπηλά από τη δύση του ηλίου μέχρι την ανατολή. Εξαιρετική φασαρία κάνουν τις απογευματινές ώρες όταν επιστρέφουν στα σημεία ανάπαυσης τους. Το “λεξικό ήχων” τους, περιλαμβάνει φωνές σήμανσης συναγερμού, φωνές διάθεσης επικοινωνίας, φωνές πείνας, αλλά και φωνές επίθεσης. Οι φωνές επικοινωνίας χρησιμοποιούνται για εντοπισμό μελών του κοπαδιού και για να παραμένει το κοπάδι εντός ορίων τοποθεσίας. Οι ήχοι συναγερμού έχουν επίπεδα έντασης, ανάλογα με το πόσο σημαντικός αξιολογείται ο κίνδυνος. Οι νεαροί του είδους διδάσκονται από τους γονείς αυτούς τους ήχους . Υπάρχει ουσιαστικά μια δική τους φωνητική γλώσσα, κοινή σε όλο το είδος. Οι ζακό που γεννιούνται σε αιχμαλωσία θεωρείται ότι δεν γνωρίζουν τη “γλώσσα” αυτή, ενστικτωδώς όμως αναπτύσσουν δικές τους φωνητικές “λέξεις” για να εκφράσουν ανάλογες καταστάσεις (π.χ κίνδυνο κτλ).
Οι κύριοι κίνδυνοι των african grey στη φύση είναι αρπακτικά σαρκοφάγα πουλιά που συχνά στοχεύουν ακόμα και σε ενήλικα του κοπαδιού. Επίσης οι μαϊμούδες πολλές φορές επιτίθενται σε φωλιές τους για να φάνε τα αυγά τους.
Επίπεδο φασαρίας
Το επίπεδο φασαρίας των κατοικίδιων african grey θεωρείται “ελεγχόμενο”. Προκαλούν σαφώς λιγότερη φασαρία από άλλους παπαγάλους ανάλογου μεγέθους και η ένταση της φωνής τους είναι χαμηλότερη από άλλα δημοφιλή είδη. Λόγω των ενστίκτων τους είναι πιθανότερο να κράξουν τις πρωινές και απογευματινές ώρες για μικρά χρονικά διαστήματα εφόσον ζουν σε καλές συνθήκες και δεν υπάρχει ψυχολογικός παράγοντας που θα τους κάνει υπερβολικά θορυβώδεις.
Ακούστε εδώ τη φωνή των african grey
Διατροφή
Οι ζακό στη φύση επιλέγουν ως πρώτη προτίμηση τους, ξηρούς καρπούς και φρούτα . Συμπληρώνουν τη διατροφή τους με φύλλα δέντρων και θάμνων, έντομα, φλοιούς – ρίζες φυτών και άνθη. Αγαπούν πολύ τον καρπό του φοινικόδεντρου Ααβόρα.
Για τους κατοικίδιους African grey η διατροφή που προτείνεται από τους ειδικούς είναι πέλλετς καλής ποιότητας (κατά προτίμηση βιολογικά), μείγμα σπόρων άριστης ποιότητας για μεγάλους παπαγάλους, καθημερινή παροχή φρέσκων λαχανικών (το είδος αυτό αγαπά την ποικιλία λαχανικών κομμένη σε μικρά κομματάκια σε μορφή σαλάτας μιξ), ξηρούς καρπούς όπως καρύδια και αμύγδαλα (αποφύγετε τα φιστίκια), φρούτα, ρύζι καστανό, μικρές μπουκιές βραστού κοτόπουλου, μικρές ποσότητες ζυμαρικών και δημητριακών. Αν και στη φύση τα φρούτα είναι βασική πηγή διατροφής τους, λόγω της έλλειψης ασβεστίου που συχνά παρουσιάζουν και της πρακτικής αδυναμίας να τους παρασχεθεί σε αιχμαλωσία η φυσική τους διατροφή, οι ειδικοί θεωρούν ότι είναι σημαντικό για την υγεία τους, να τους παρέχεται πλήθος λαχανικών και όχι φρούτων, καθώς από τα λαχανικά ο οργανισμός τους μπορεί να λάβει περισσότερο ασβέστιο.Για την καθημερινή του σαλάτα προτείνεται στους κηδεμόνες τους να προτιμούν το μπρόκολο, το σπανάκι, το καρότο, την γλυκοπατάτα (μόνο βρασμένη), τις πιπεριές καθώς και σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Οι σαλάτες τους μπορούν να προσφερθούν με προσθήκες φρούτων σε μικρές ποσότητες. Από φρούτα προτιμήστε μήλο, σταφύλι, μπανάνα και πορτοκάλια. Θα πρέπει να ελέγχετε προσεκτικά ότι ο παπαγάλος σας τρώει απ όλα τα είδη της ποικιλίας που του προσφέρετε στην ψιλοκομμένη σαλάτα. Αν για παράδειγμα τρώει μόνο τα κομματάκια φρούτων θα πρέπει να αλλάξετε τακτική και να του προσφέρετε συχνότερα τα λαχανικά και λιγότερες φορές να υπάρχει η προσθήκη φρούτων. Αν και από τα λαχανικά επιλέγει μόνο ένα είδος τότε θα πρέπει να του τα προσφέρετε ξεχωριστά π.χ ένα είδος το πρωί ένα το απόγευμα, μέχρι να μάθει να τρώει ποικιλία λαχανικών.
